به طور کلی لنزهای سینمایی هزینه های بیشتری در مقایسه با لنزهای معمولی و مصارف عمومی دارند. البته تنها لنزهای سینمایی قیمت بالا نداشته بلکه دوربین های سینمایی نیز قیمت بالایی را به دنبال دارند و ارزان قیمت نیستند.

اگر از علاقمندان به عکاسی و فیلم‌برداری و یا مشتریان ثابت پیکسل بوده باشید، حتما به بخشی از وبسایت فروشگاه که به دسته‌ی لنزهای سینمایی اختصاص پیدا کرده سری زده‌اید. بخشی که مختص لنزهایی با ظاهر خاص و قیمتی بسیار گران‌تر از لنزهای عکاسی نوزاد در آتلیه نوزاد است. لنزهایی که معمولاً روی کاغذ برتری آنچنانی نسبت به لنزهای رایج عکاسی ندارند، اما آیا اگر این تفاوت قیمت غیرمنطقی بود، کسی چنین پولی برای خرید آنها پرداخت می‌کرد؟

در اینجا قصد داریم منطق و علت این تفاوت قیمت و تفاوت این لنزها با لنزهای رایج را شرح دهیم.

تفاوت و کیفیت ظاهری

اگر یک لنز سینمایی را از نزدیک ببینید هم این تفاوت براحتی قابل درک است. گرچه یک ظاهر خوب متضمن کارایی بهتر نیست.

آنچه که بیش‌از هرچیز ظاهر یک لنز سینمایی را از یک لنز عکاسی متمایز می‌کند، وجود شیارهای روی رینگ تنظیم فوکوس و دیافراگم است که مطابق با استانداردهای رایج وسایل جانبی مربوط به این کار است.

در لنزهای عکاسی رایج این کار بصورت خودکار و یا با لمس مستقیم رینگ فوکوس توسط عکاس صورت می‌گیرد، اما در سینما این مورد از پیش برنامه ریزی می‌شود و در زمان مقرر معمولاً توسط یکی از دستیاران تصویر انجام می‌شود. ضمن اینکه رینگ‌های موجود روی لنزهای سینمایی به نرمی رینگ لنزهای عکاسی نیستند و دقیقاً در محل تنظیم شده قرار می‌گیرند.

البته با کمی هزینه و نصب حلقه‌های مخصوص روی لنزهای عکاسی هم امکان تطبیق این لنزها با وسایل جانبی لنزهای سینمایی وجود دارد.

در بدنه این لنزها خبری از قطعات پلاستیکی سبک نیست، بهمین دلیل گاهی یک لنز سینمای با وزن ۲ کیلوگرم هم با عنوان “لنز سبک وزن” معرفی می‌گردد.

یکی دیگر از تفاوت‌های موجود روی لنزهای سینمایی درج دقیق فاصله نفطه‌ی فوکوس روی لنز است. وجود این مورد شاید امروزه و با امکان نصب نمایشگرهای باکیفیت روی دوربین‌های سینمایی آنچنان ضروری بنظر نرسد، اما هنگامی که صحبت از فیلمبرداری با نگاتیو و عدم امکان بررسی تصویر در حال ضبط توسط دستیار از طریق چشمی (که آنهم آنچنان قابل اعتماد نیست) باشد، اهمیت تعیین دقیق فاصله‌ی سوژه از لنز برای طبیق با ارقام درج شده روی لنز جهت دستیابی به فوکوس دقیق مشخص می‌شود.

تفاوت در معیارهای سنجش

شاید برای شما جالب باشد که بدانید چرا از واحد فوت برای اندازه‌گیری فاصله نقطه فوکوس و از کلمه T به جای f برای میزان نوردهی استفاده می‌شود؟

بدلیل تفاوت واحدهای رایج در امریکا و دیگر نقاط جهان و همچنین تولید تجهیزات سینمایی در این کشور، استفاده از واحدهای اندازه گیری امریکایی روی لنزها، مثل درج واحد “مایل بر ساعت” بجای “کیلومتر بر ساعت” دور عقربه سرعت‌سنج اتومبیل‌ها چیز عجیبی نیست. ضمن اینکه هر فوت تقریباً معادل یک سوم متر می‌باشد و همین مساله باعث می‌شود که اعداد صحیح دقیق تری برای درج فاصله فوکوس روی لنز درج شود.

گرچه استفاده از واحد اندازه‌گیری “متر” در کنار فوت، روی بعضی از لنزهای عکاسی صورت گرفته، اما در مورد لنزهای سینمایی معیار رایج فوت است.

اما چرا روی لنزهای سینمایی بجای درج f برای حدود گشادگی دیافراگم از حرف T استفاده می‌شود؟

بطور خلاصه f یک معیار نظری است که صرفاً از طریق محاسبه اعداد مربوط به تقسیم فاصله کانونی بر قطر مؤثر لنز به دست می‌آید، اما T یک معیار عملی و نشانگر آن مقدار نوری‌ست که در عمل از عدسی‌های لنز عبور می‌کند و به سنسور می‌رسد. برای مثال وقتی شما دو لنز ۵۵ و ۸۵ میلیمتری زایس با f1.4 را با هم مقایسه می‌کنید، گرچه f هردو مشابه است اما مقادیر انتقال نور (transmit values) آنها متفاوت است و در لنز ۵۵ برابر با T1.5 و در لنز ۸۵ برابر با T1.7 است.

دو لنز زایس با F-stop برابر و T-stop متفاوت

اگر علاقمند به لنزها و مقایسه آنها در سایتهایی مثل DxoMark باشید، باید به شما بگویم که مقدار Transmission درج شده در مقایسه های این سایت دقیقاً اشاره به همین مورد دارد و جالب اینجاست که می‌توانید رابطه معناداری بین این عدد و قیمت و کیفیت لنزهای عکاسی بیابید.

تعداد تیغه‌ی بیشتر دیافراگم

این مورد مختص لنزهای سینمایی نیست و در لنزهای گرانقیمت‌تر عکاسی هم وجود دارد.

تعداد بیشتر تیغه‌های دیافراگم موجب می‌شود منابع نور در تصاویر بهتر دیده شوند. برای مثال زمانی که مستقیماً از منبع نور تصویر می‌گیرید، تعداد خطوط نور حول منبع نور برابر با تعداد تیغه های دیافراگم لنز است و در تصاویر با پس زمینه تاریک‌تر هم در صورت بسته تر بودن دریچه دیافراگم، منابع نور موجود در پس‌زمینه‌ی مات (بوکه‌) گردتر به تصویر کشیده خواهد شد و بصورت چند ضلعی دیده نمی‌شوند.

تاثیر تعداد تیغه‌ی دیافراگم روی تصویربرداری از منبع نور

تاثیر تیغه‌ی بیشتر دیافراگم لنز روی بوکه

طراحی نوری پیشرفته

این لنزها معمولاً با دست و توسط تکنسین‌های باتجربه مونتاژ می‌شوند و در برخی موارد فقط یک نفر از آغاز تا پایان این فرآیند را برعهده دارد که این یکی از دلایل قیمت بالاتر آنهاست.

در سینما قطعاً وجود گردوغبار یا کوچکترین ایراد در لنز در تصویر نهایی ثبت‌شده دیده خواهد شد. وقتی عکس می‌گیرید با یک فریم که معمولاً آن را در ابعاد کمتر از یک متر چاپ خواهید کرد و براحتی قابل ویرایش است سروکار دارید. اما در سینما در هرثانیه با ۲۴ فریم که قرار است در ابعادی بسیار بزرگتر و روی پرده نمایش داده شوند مواجه هستید! پس وجود کوچکترین ایراد در تصویر از نظرها پنهان نمی‌ماند و وجود اشکال در لنز یعنی وارد آمد خسارت سنگین به خروجی کار.

امکان تغییر فاصله کانونی هم دلیلی برای گران‌تر بودن هر نوع لنززوم عکاسی یا سینمایی است. اما آنچه که در سینما از اهمیت بالایی برخوردار است و لنزهای سینمایی دارای فاصله کانونی متغیر را گران‌تر می‌کند، تغییر نکردن نقطه فوکوس در تمامی فواصل کانونی است. در عکاسی بدلایلی که پیش از این ذکر شد و وجود فوکوس خودکار و امکان تشخیص سوژه توسط دوربین، وجود چنین دقتی دارای اهمیت نیست.

لنز عکاسی برای دوربین سینمایی، دوربین عکاسی برای فیلم سینمایی

آنچه که گفته شد به معنای عدم امکان استفاده از لنزهای عکاسی بر روی دوربین سینمایی یا ضرورت استفاده از لنزهای سینمایی برای کارهای حرفه‌ای نیست.

یک دوربین کاملاً حرفه‌ای سینمایی بهمراه یک لنز عکاسی رایج

حقیقت این است که گرچه یک لنز سینمایی بطور میانگین ۱۵ برابر گرانتر از یک لنز مشابه عکاسی است، اما هرگز ۱۵ برابر وضوح بیشتر در اختیار کاربر قرار نمی‌دهد.

جدا از تفاوت‌هایی که ذکر شد، در واقع وقتی از تفاوت “کیفیت تصویر” خروجی لنزهای عکاسی باکیفیت و لنزهای سینمایی حرف می‌زنیم، از فرق بین خوب و خوب‌تر صحبت می‌کنیم که در صورت عدم وجود وسواس‌های رایج در یک کار سینمایی، فرق چشمگیری (حداقل در حد تفاوت قیمت لنزها) در خروجی کار مشاهده نخواهد شد.

لنزهای سینمایی هزینه بر هستند و نمی توان آنها را با قیمت کم خریداری کرد.